UPIÓR w Krakowie. Z Łukaszem Kozakiem rozmawia Aleksandra Klęczar

Kraków i Małopolska zajmują szczególne miejsce w zrekonstruowanej przez Łukasza Kozaka historii polskiego upioryzmu – to tu występował „łagodny strzygoń krakowski”, który wedle świadectwa Andrzeja Podbereskiego „jako pokutnik trzyma się najwięcej kościołów, drze ornaty, przewraca lichtarze, ogryza świece, księży na pokutę prowadzi, kiełbasą w zębach zadawala się i dosyć mu odlewanego policzka, żeby od napaści uwolnić się”. Podkrakowska wieś doświadczyła także najgłośniejszego być może w dziejach Rzeczpospolitej przypadku płanetnictwa – upiorycznego sprowadzania chmur deszczowych. Epizod ten wiązał się z krakowskim pogrzebem Adama Mickiewicza z 1890 roku, który wedle małopolskiego chłopstwa „był jakowymś płanetnikiem, co chmury prowadzi”, „wstawał w nocy i łamał świece na ołtarzach” i „miał w sobie złego ducha”.

UPIÓR. HISTORIA NATURALNA Łukasza Kozaka otwiera całkowicie nowy rozdział w postrzeganiu tej części polskiej i europejskiej kultury, która była albo marginalizowana, albo – odcięta od źródeł – ulegała deformacji i zepchnięciu na pozycje „ludowej demonologii”. Bogactwo nieznanych dotąd materiałów źródłowych odsłania zapomnianą i odrzuconą historię życia, śmierci i czegoś pomiędzy nimi – historię wiary i praktyk trwających w Polsce przynajmniej przez pół tysiąclecia, aż do schyłku XX wieku.

Łukasz Kozak – jest mediewistą, ekspertem w dziedzinie technologii oraz promocji dziedzictwa kulturowego, badaczem nieoczywistych wątków w historii kultury, wykładowcą. Kurator cyklu muzyki dawnej na festiwalu Nowe Epifanie, współtwórca audycji mediewistycznej „Kryzys wieku średniego” nadawanej w Programie 2 Polskiego Radia. Autor „Upiora”, pracy uhonorowanej nagrodą Książki Roku „Nowej Fantastyki” (2021) i „With Stake and Spade. Vampiric Diversity in Poland” – pierwszych wyczerpujących opracowań na temat polskich wierzeń i epizodów wampirycznych.

Z autorem Upiora rozmawiać będzie dr hab. Aleksandra Klęczar, badaczka literatury i tłumaczka, autorka serii książek fantasy „Dzieci dwóch światów” (wraz z Agnieszką Fulińską), popularyzatorka mitologii, wykładowczyni w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.Wydarzenie odbędzie się w piątek 3 grudnia o godzinie 18.00 w Pałacu Potockich (Rynek Główny 20).

Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Evivva L’arte, Partnerami: KBF, Kraków Miasto Literatury UNESCO, Pałac Potockich oraz Muzeum Etnograficzne w Krakowie im. Seweryna Udzieli.